ดับเพลิงขั้นต้น

บุคคลที่มีความสำคัญที่จะคอยวางแผนป้องกันการเกิดอัคคีภัยในขณะทำงานเสี่ยงเช่นงานที่มีความร้อน และ ประกายไฟ ดังนั้นผู้เฝ้าระวังไฟในทีมจะต้องมีความรู้ความเข้าใจเป็นอย่างดีเกี่ยวกับเทคนิคต่างๆที่สำคัญในการเฝ้าระวังไฟรวมทั้งสามารถใช้อุปกรณ์ตอบโต้เหตุฉุกเฉินได้อย่างถูกต้องและปลอดภัยตามหลักมาตรฐานสากล

ผู้เฝ้าระวังไฟจะต้องตรวจสอบความเรียบร้อยก่อนเริ่มทำงานดังนี้
- ประเมินความเสี่ยงเป็นอันตรายพร้อมวางมาตรการควบคุมไม่ให้เกิดอันตราย
- ขออนุญาตในการทำงานก่อนเริ่มทำงานที่มีความร้อนและประกายไฟ (Work permit)
- จัดทีมงานเฝ้าระวังไฟในจุดเสี่ยงต่างๆพร้อมอุปกรณ์ตอบโต้เหตุฉุกเฉิน
- จัดให้มีการตรวจสอบความเข้มข้นของสารเคมีไวไฟที่อาจจะก่อให้เกิดการลุกติดไฟโดยรอบค่า LEL และสภาพบรรยากาศที่เป็นอันตรายต่างๆว่าปลอดภัย
- ทำการปิดกันแหล่งความร้อนและกระกายไฟใหอยู่ในจุดที่ปลอดภัยด้วยอุปกรณ์ต่าง ๆ เช่นผ้ากันสะเก็ดไฟ เป็นต้น
- ประเมินความปลอดภัยและความเป็นอันตรายระหว่างปฏิบัติงาน
- ตรวจสอบพื้นที่ให้เรียบร้อยหลังจบการทำงาน และทำการปิดใบอนุญาตทำงาน (work permit)

- เป็นผู้ที่ผ่านการฝึกอบรม การดับเพลิงขั้นต้น มีความรู้ความเข้าใจในการป้องกันอัคคีภัยและการดับเพลิงเบื้องต้น
- เข้าใจเกี่ยวกับแผนฉุกเฉิน และมีความรู้ความเข้าใจในระบบปฎิบัติในกรณีฉุกเฉิน เช่น ไฟไหม้, แก๊สรั่ว
- มีความเข้าใจในระบบการติดต่อสื่อสาร แจ้งเหตุ, หรือขอความช่วยเหลือ ในกรณีเกิดฉุกเฉิน เช่นการแจ้ง เบอร์ภายใน เบอร์ภายนอก
- มีความรู้ความเข้าใจในระบบใบอนุญาตในการทำงาน (Work Permit System ) โดยเฉพาะระบบใบอนุญาตในการทำงานประกายไฟ
- ผ่านการอบรม หลักสูตรผู้เฝ้าระวังไฟ

พูดถึงหน้าที่และความรับผิดชอบของ Fire watch หรือ ผู้เฝ้าระวังไฟ นั้น ควรแยกออกเป็นตามช่วงเวลาในการทำงานออกเป็นสี่ช่วงเวลาคือ
- ก่อนการทำงาน ผู้เฝ้าระวังไฟ ต้องตรวจสอบทุกอย่างให้พร้อม เช่นบริเวณการทำงาน 10 เมตร ต้องไม่มีวัตถุติดไฟ หากพบให้ทำการกำจัดอกไป จัดเตรียมถังดับเพลิงให้ใช้งานได้ ใช้ได้ทันที จำนวนเพียงพอ และมีประสิทธิภาพ และเครื่องมือ อุปกรณ์ ในการทำงานต้องพร้อมไม่ชำรุด และรวมถึงเช็ค ระบบใบขออนุญาตในการทำงาน
- ขณะทำงาน ผู้เฝ้าระวังไฟ ต้องประจำอยู่ตลอดเวลา ขณะมีการทำงานประกายไฟ เฝ้าสังเกตุประกายไฟ ไม่ให้กระเด็นออกไปในรัศมี และสั่งหยุดการทำงาน หากพบความไม่พร้อม และความเสี่ยง
- หลังทำงานและพักเที่ยง ผู้เฝ้าระวังไฟ ต้องเฝ้าประจำอยู่ เพื่อเฝ้าสังเกตุการลุกของประกาย และหลังการทำงาน ควรจัด ผู้เฝ้าระวังไฟ เฝ้าต่อเนื่องอีกอย่างน้อยสองชั่วโมง รวมถึงเช็คอุปกรณ์ทั้งหมดให้ปิดการจ่ายพลังงานทั้งหมด เช่นไฟฟ้า สายแก็ส เป็นต้น

Fire watch หรือ ผู้เฝ้าระวังไฟ มีบทบาทสำคัญ เมื่อเกิดเหตุกรณีฉุกเฉิน เพราะเป็นผู้ที่เข้าใจในระบบของแผน เช่นแผนดับเพลิง แผนอพยพหนีไฟ เป็นต้น สามารถช่วยเหลือทีมฉุกเฉินได้เป็นอย่างดีเมื่อเกิดเหตุ เช่น
- เป็นผู้สนับสนุน ทีมดับเพลิงได้เป็นอย่างดี หากทีมดับเพลิงมีกำลังไม่เพียงพอผู้เฝ้าระวังไฟ จะช่วยสนันสนุน และเป็นลูกทีมได้ เช่นการลากสายน้ำดับเพลิง การช่วยใช้ถังดับเพลิง หรือคอยประคองสายดับเพลิงให้
- การเรียกและขอความช่วยเหลือ ในทุกช่องทางเมื่อเกิดเหตุ เช่น การตะโกนขอความช่วยเหลือ การโทรศัพย์ หรือการใช้วิทยุในการสื่อสาร เพื่อความช่วยเหลือ ผู้เฝ้าระวังไฟ จะเป็นผู้ที่ทราบ ช่องทางในการติดต่อเป็นอย่างดี
- ผู้เฝ้าระวังไฟ เป็นผู้ให้ข้อมูลที่ดี ถึงสาเหตุ และรายละเอียด ของการเกิดเหตุ เพราะ ผู้เฝ้าระวังไฟ เฝ้าดูแลอยู่หน้างานตลอดเวลา ฉะนั้นเมื่อทีมฉุกเฉินมาถึงพื้นที่ ผู้เฝ้าระวังไฟ จะคอยรายงานถึงรายละเอียดให้ทราบ
- การสนับสนุนการอพยพ ผู้เฝ้าระวังไฟ จะคอยอำนวยความสะดวกแก่ผู่อพยพ โดยคอยประสานงานให้ และชี้บอกจุดเส้นทาง แก่ผู้อพยพ และผู้เฝ้าระวังไฟ จะเป็นผู้อพยพเป็นคนสุดท้าย หลักจากทุกคนไปหมดแล้ว

พูดถึงความจำเป็นในการต้องมี ผู้เฝ้าระวังไฟ นั้น ยกตัวอย่างเช่น งานตัดแนวท่อแก็ส ระหว่างการทำงาน ตรวจสอบ แก้ไข ตัดเชื่อม อาจมีแก็สที่ค้างจากในระบบ หลังจากจากการตัดแยกพลังงานออกแล้ว หรือมาจากแหล่งภายนอก เช่นมาจากชุดหัวตัด เพื่อเป็นการป้องกันติดไฟและระเบิด ผู้เฝ้าระวังไฟ จะทำการใช้เครื่องมือในการตรวจวัดค่าความเข้มข้นของสารไวไฟ หากพบเกินมาตรฐาน จะสั่งให้หยุดการทำงานทันที อีกงาน ที่จำเป็นต้องมี ผู้เฝ้าระวังไฟ เช่น งานตัด เจียร เชื่อม ที่มีประกายไฟ เพราะผู้ปฏิบัติงาน ไม่สามารถมองเห็นได้ ขณะอยู่ในกำบังหน้าเชื่อม จึงต้องอาศัย ผู้เฝ้าระวังไฟ คอยดูแลประกายไฟให้ และถ้ามีไฟลุกขึ้น ผู้เฝ้าระวังไฟ จำคอยทำงานระงับเบื้องต้นให้

ระบบการขออนุญาตก่อนเริ่มปฎิบัติงานคืออะไร Work Permit ปัจจุบันระบบการขออนุญาตก่อนเริ่มทำงานเป็นที่แพร่หลายในวงการอุตสาหกรรมทุกประเภท เพื่อป้องกันไม่ให้พนักงานหรือลูกจ้างเกิดอันตรายระหว่างปฎิบัติงาน

ใช้กับปฏิบัติการที่มีความเสี่ยงสูงอย่างยิ่ง(Extremely Hazardous Operations) และมีลักษณะการทำงานสัมพันธ์หลายกลุ่มงาน
- งานที่เข้าปฏิบัติในพื้นที่อับอากาศ
- งานที่มีการปฏิบัติที่มีความร้อนและประกายไฟอันจะก่อให้เกิด
- อัคคีภัย การระเบิดขึ้นได้ง่าย
- งานขุดเจาะหลุมลึกที่มีศักยภาพอันตรายรุนแรง
- งานที่มีการปฏิบัติในแหล่งที่มีการแผ่รังสี
- การปฏิบัติงานกับแหล่งพลังงานที่มีศักยภาพอันตรายรุนแรง
- งานที่มีการปฏิบัติบนที่สูง
- งานที่มีการปฏิบัติบนผิวน้ำ
- การปฏิบัติงานกับอุปกรณ์ของขนาดใหญ่
- การปฏิบัติงานกับสารที่มีอันตราย
- ฯลฯ

งานที่ก่อให้เกิดความร้อน หรือ เกิดประกายไฟได้แก่ งานเชื่อม งานตัด งานเจียร เป็นต้น ซึ่งงานดังกล่าว หากเกิดความผิดปกติและไม่ได้ รับการควบคุมอย่างเป็นระบบจะเกิด ความสูญเสีย อย่างร้ายแรง

(1) กำหนดสถานที่/งานที่ต้องใช้ระบบการอนุญาตเข้าทำงาน
(2) จัดทำขั้นตอน/วิธีการขออนุญาต
(3) จัดทำแบบฟอร์มที่ใช้ในระบบ
(4) แต่งตั้งบุคคลที่มีอำนาจอนุญาต
(5) แจ้งให้ผู้ที่เกี่ยวข้องทุกคนทราบเกี่ยวกับ
- สถานที่/งานที่ต้องขอ Work Per mit
- ขั้นตอนการปฏิบัติ
- หน้าที่ความรับผิดชอบของผู้เกี่ยวข้อง
(6) นำงาน Work Permit ไปปฏิบัติ
(7) ควบคุมให้มีการปฏิบัติตามระบบ
(8) เก็บใบ Work Permit ไว้เป็น Record
(9) นำข้อมูลมาวิเคราะห์
(10) ติดตามและประเมินผล