พีระมิดแสดงสัดส่วนการเกิดอุบัติเหตุ หรือ "พีระมิดความปลอดภัย" (Safety Pyramid) เป็นแนวคิดสำคัญที่ จป. (เจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงาน) ควรรู้ เพราะมันช่วยให้เข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างเหตุการณ์ที่ไม่ปลอดภัย (near miss) กับอุบัติเหตุที่รุนแรง แนวคิดนี้พัฒนามาจากการศึกษาของ H. W. Heinrich ซึ่งระบุว่าอุบัติเหตุเล็กน้อยและเหตุการณ์เกือบพลาดมีความเชื่อมโยงกับอุบัติเหตุร้ายแรง

พีระมิดแสดงสัดส่วนการเกิดอุบัติเหตุ

1. เสียชีวิต (Fatality Incident)

   • ระดับสูงสุดของพีระมิด หมายถึงเหตุการณ์รุนแรงที่ส่งผลให้มีการสูญเสียชีวิต

2. อุบัติเหตุถึงขั้นหยุดงาน (Serious Injury)

   • มีผู้บาดเจ็บสาหัส ต้องหยุดงานเป็นระยะเวลาหนึ่ง เช่น กระดูกหักหรือบาดเจ็บหนัก

3. อุบัติเหตุไม่ถึงขั้นหยุดงาน (Minor Injury)

   • ผู้บาดเจ็บเล็กน้อย เช่น แผลฟกช้ำ หรืออาการบาดเจ็บเล็กน้อยที่ไม่ต้องหยุดงาน

4. เหตุการณ์เกือบเกิดอุบัติเหตุ (Near Miss)

   • เหตุการณ์ที่เกือบจะเป็นอุบัติเหตุ แต่โชคดีที่ไม่มีผู้ได้รับบาดเจ็บ

5. พฤติกรรมเสี่ยง (At Risk Behavior)

   • พฤติกรรมที่อาจนำไปสู่อุบัติเหตุ เช่น ไม่ปฏิบัติตามมาตรการความปลอดภัย หรือไม่ใช้อุปกรณ์ป้องกันอย่างถูกต้อง

สัดส่วนของพีระมิดในภาพ

• 1 อุบัติเหตุเสียชีวิต
• 30 อุบัติเหตุรุนแรง
• 300 อุบัติเหตุเล็กน้อย
• 3,000 เหตุการณ์ Near Miss
• 30,000 พฤติกรรมเสี่ยง

การนำไปใช้ในงานความปลอดภัย

1. ป้องกันจากฐานพีระมิด: การแก้ไขและควบคุมพฤติกรรมเสี่ยงจะช่วยลดเหตุการณ์เกือบพลาด (Near Miss) และลดอัตราการเกิดอุบัติเหตุได้
2. เน้นวัฒนธรรมการรายงาน: การกระตุ้นให้พนักงานรายงานเหตุการณ์ Near Miss หรือพฤติกรรมเสี่ยงจะช่วยปรับปรุงความปลอดภัยเชิงป้องกัน
3. วิเคราะห์แนวโน้มความเสี่ยง: ใช้สถิติจากพีระมิดนี้เพื่อตรวจสอบแนวโน้มและหาจุดเสี่ยงในระบบ

สรุป

พีระมิดนี้เน้นให้เห็นว่า การป้องกันอุบัติเหตุร้ายแรงต้องเริ่มจากการจัดการพฤติกรรมเสี่ยงและเหตุการณ์เล็กน้อย อย่างสม่ำเสมอ หากองค์กรสามารถลดพฤติกรรมเสี่ยงและเหตุการณ์เกือบพลาดได้ โอกาสที่จะเกิดอุบัติเหตุร้ายแรงก็จะลดลงไปด้วย