การใช้สัญญาณมือในการสื่อสารระหว่างผู้ปฏิบัติงานเกี่ยวกับปั้นจั่นเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งในการเพิ่มประสิทธิภาพและความปลอดภัยในการทำงาน การปฏิบัติตามมาตรฐานและข้อควรระวังที่กำหนดไว้จะช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดอุบัติเหตุและสร้างสภาพแวดล้อมการทำงานที่ปลอดภัย

ประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน

เรื่อง กำหนดรูปภาพการใช้สัญญาณมือในการสื่อสารระหว่างผู้ปฏิบัติงานเกี่ยวกับปั้นจั่น

        โดยที่กฎกระทรวงกำหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดำเนินการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักร ปั้นจั่น และหม้อน้ำ พ.ศ. ๒๕๖๔ กำหนดให้นายจ้างจัดให้มีรูปภาพการใช้สัญญาณมือในการสื่อสารระหว่างผู้ปฏิบัติงานเกี่ยวกับปั้นจั่น ตามแบบที่อธิบดีกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงานประกาศกำหนด

        อาศัยอำนาจตามความในข้อ ๖๗ แห่งกฎกระทรวงกำหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการและดำเนินการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักร ปั้นจั่น และหม้อน้ำ พ.ศ. ๒๕๖๔ อธิบดีกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน จึงออกประกาศไว้ ดังต่อไปนี้

        ข้อ ๑ ประกาศนี้ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป

        ข้อ ๒ รูปภาพการใช้สัญญาณมือในการสื่อสารระหว่างผู้ปฏิบัติงานเกี่ยวกับปั้นจั่น ให้เป็นไป

ตามแบบท้ายประกาศนี้

สัญญาณมือปั้นจั่น เครน ประเภทปั้นจั่นชนิดเคลื่อนที่

• ยกของขึ้น (HOIST) ให้งอข้อศอกขึ้นให้ได้ฉาก ใช้นิ้วชี้ชี้ขึ้นแล้วหมุนเป็นวงกลม
• ลดของที่ยกลง (LOWER) ให้กางแขนออกเล็กน้อย ใช้นิ้วชี้ชี้ลงแล้วหมุนเป็นวงกลม
• ใช้รอกใหญ่ (USE MAIN HOIST) ให้กำมือยกขึ้นเหนือศีรษะ แล้วเคาะเบา ๆบนศีรษะของตนเองหลาย ๆ ครั้งแล้วใช้สัญญาณอื่น ๆ ที่ต้องการ
• ใช้รอกช่วย (USE AUXILIARY HOIST) ให้งอข้อศอกขึ้น กำมือระดับไหล่โย้ไปข้างหน้าเล็กน้อย แล้วใช้มืออีกข้างหนึ่งแตะที่ข้อศอก จากนั้นให้สัญญาณอื่น ๆที่ต้องการ
• ยกแขนปั้นจั่นขึ้น (RAISE BOOM) ให้กางแขนออกสุดแขน แล้วกำมือชี้หัวแม่มือขึ้น
• ลดแขนปั้นจั่นลง (LOWER BOOM) ให้กางแขนออกสุดแขน แล้วกำมือชี้หัวแม่มือลง

• ยกของขึ้นช้าๆ (MOVE SLOWLY) ให้ยกแขนคว่ำฝ่ามือให้ได้ระดับคาง แล้วใช้นิ้วชี้ของมืออีกข้างหนึ่งชี้ตรงกลางฝ่ามือแล้วหมุนช้า ๆ (กรณีลดของลงช้า ๆให้หงายฝ่ามือให้ได้ระดับเอว แล้วใช้นิ้วชี้ของมืออีกข้างหนึ่ง ชี้ตรงกลางฝ่ามือแล้วหมุนช้า ๆ
• ยกแขนปั้นจั่นแล้วลดของที่กำลังยกลง (RAISE THE BOOM AND LOWER THE LOAD) ให้กางแขนออกสุดแขน เหยียดฝ่ามือในลักษณะตั้งหัวแม่มือ แล้วกวักนิ้วทั้งสี่ไปมา (ยกเว้นนิ้วหัวแม่มือ)
• ลดแขนปั้นจั่นลงแล้วยกของที่กำลังยกขึ้น (LOWER THE BOOM AND RAISE THE LOAD) ให้กางแขนออกสุดแขน เหยียดฝ่ามือในลักษณะตั้งหัวแม่มือชี้ลง แล้วกวักนิ้วทั้งสี่ไปมา (ยกเว้นนิ้วหัวแม่มือ)
• เคลื่อนที่ในทิศทางที่ต้องการ (TRAVEL) ให้เหยียดฝ่ามือขวาตรงออกไปข้างหน้าในระดับไหล่ ฝ่ามือตั้งตรงทำท่าผลักในทิศทางที่ต้องการให้รถปั้นจั่นเคลื่อนที่ไป
• หยุดชั่วขณะและยึดลวดสลิงทั้งหมด (DOG EVERYTHING) ให้ประสานมือทั้งสองเข้าหากันอยู่ในระดับเอว
• รถปั้นจั่น (ตีนตะขาบ) เดินหน้าหรือถอยหลัง (TRAVEL BOTH TRACK) ให้กำมือทั้งสองซ้อนกัน ยกขึ้นเสมอหน้าท้องแล้วหมุนมือที่กำสองข้างให้ได้จังหวะกันถ้าจะให้รถปั้นจั่นเดินหน้าก็หมุนมือไปข้างหน้าถ้าจะให้รถปั้นจั่นเดินถอยหลังก็หมุนมือถอยหลัง

• เลื่อนแขนปั้นจั่นออก (EXTEND BOOM) ให้กำมือทั้งสองข้างหงายแล้วยกขึ้นเสมอเอวแล้วเหยียดหัวแม่มือออกทั้งสองข้าง
• เลื่อนแขนปั้นจั่นเข้า (RETRACT BOOM) ให้กำมือทั้งสองข้างคว่ำแล้วยกขึ้นเสมอเอวแล้วเหยียดหัวแม่มือทั้งสองข้างชี้เข้าหากัน
• เลื่อนแขนปั้นจั่นออก (EXTEND BOOM) ให้กำมือข้างหนึ่งแนบหน้าอก ชี้หัวแม่มือขึ้นแล้วเคาะเบา ๆ บนหน้าอก
• เลื่อนแขนปั้นจั่นเข้า (RETRACT BOOM) ให้กำมือข้างหนึ่งแนบหน้าอก ชี้หัวแม่มือเอียงออกนอกตัว แล้วเคาะเบา ๆ บนหน้าอก
• รถปั้นจั่น (ตีนตะขาบ) เคลื่อนที่ด้านข้างโดยยึดตีนตะขาบข้างหนึ่งไว้ (TRAVEL ONE TRACK) ให้ยึด (ล็อค)ตีนตะขาบข้างหนึ่งโดยกำมือขวาชูขึ้นให้ข้อศอกงอเป็นมุมฉาก (๙๐ องศา)ให้ตีนตะขาบด้านตรงข้ามเคลื่อนที่ตามต้องการโดยกำมืออีกข้างหนึ่งอยู่ระดับเอว แล้วหมุนเข้าหาตัวแนวดิ่ง
• เลิกใช้ปั้นจั่น (DISCONNECTED) ให้ยืดแขนทั้งสองออกไปข้างลำตัวโดยหงายฝ่ามือทั้งสองข้าง

• หมุนแขนปั้นจั่น (SWING) ให้กางแขนออกข้างลำตัวระดับไหล่ใช้นิ้วชี้ชี้ไปยังทิศทางที่ต้องการให้แขนปั้นจั่นเคลื่อนที่
• หยุดยกของ (STOP) ให้กางแขนซ้ายออกข้างลำตัวระดับไหล่ฝ่ามือคว่ำลงแล้วเหวี่ยงไป-มาในแนวระดับไหล่อย่างรวดเร็ว
• หยุดยกของฉุกเฉิน (EMERGENCY STOP) ให้กางแขนทั้งสองข้างออกข้างลำตัวอยู่ในระดับไหล่ ฝ่ามือคว่ำลงแล้วเหวี่ยงไป-มาในแนวระดับไหล่อย่างรวดเร็ว

สัญญาณมือปั้นจั่น เครน ประเภทปั้นจั่นชนิดอยู่กับที่ อ่านต่อที่นี่

สรุป

การใช้สัญญาณมือที่ถูกต้องและสม่ำเสมอเป็นกุญแจสำคัญในการทำงานกับปั้นจั่นอย่างปลอดภัย การปฏิบัติตามประกาศของกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน รวมถึงการนำข้อเสนอแนะเหล่านี้ไปปรับใช้ จะช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดอุบัติเหตุและสร้างสภาพแวดล้อมการทำงานที่ปลอดภัยสำหรับทุกคน