อบรมดับเพลิงขั้นต้น
ได้รับรองโดยกรมสวัสดิการ และคุ้มครองแรงงาน อย่างถูกต้อง

การตรวจสอบถังดับเพลิงเบื้องต้น ตามกฎกระทรวง 2566ประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม เรื่อง การป้องกันและระงับอัคคีภัยในโรงงาน พ.ศ. 2552ประกาศกฎกระทรวงอุตสาหกรรม เรื่องการป้องกันระงับอัคคีภัยในโรงงาน 2552.pdfโดยตามประกาศกฎกระทรวงนี้ได้บอกเรื่องการตรวจสอบ ทดสอบ และบำรุงรักษาระบบและอุปกรณ์สำหรับการป้องกันและระงับอัคคีภัย1. เครื่องดับเพลิงชนิดมือถือ   1.1 การตรวจสอบประจำเดือน   (1) ชนิดของเครื่องดับเพลิงแบบมือถือติดถูกต้องตามประเภทของเชื้อเพลิงหรือไม่   (2) มีสิ่งกีดขวางหรือติดตั้งในตำแหน่งที่เข้าถึงได้ยากหรือไม่ สังเกตเห็นได้ง่ายหรือไม่   (3) ตรวจสอบกรณีที่เครื่องดับเพลิงแบบมือถือที่มีเกวัดความดันว่า ความดันขังอยู่ในสภาพปกติหรือไม่   (4) ดูสภาพอุปกรณ์ประกอบว่ามีการชำรุดเสียหายหรือไม่   1.2 การทดสอบ   ทุก ๆ 5 ปี เครื่องดับเพลิงแบบมือถือจะต้องทดสอบการรับความดัน (hydrostatic test) เพื่อพิจารณาว่ายังสามารถใช้งานได้หรือไม่การตรวจสอบถังดับเพลิงเบื้องต้น6 วิธีการตรวจสอบถังดับเพลิง1) ดูที่เข็มในมาตรวัด (Pressure Gauge)  เกจ์วัดแรงดัน ตรวจสอบว่าเข็มบนหน้าปัดชี้ไปที่สีเขียวเท่านั้น หากใช่ แสดงว่าถังดับเพลิงนี้อยู่ในสภาพที่พร้อมใช้งาน เพราะเกจ์เป็นเครื่องตรวจสอบมาตรวัดแรงดัน หากเข็มชี้ไปในบริเวณสีแดง แสดงว่าถังดับเพลิงนั้นไม่สามารถใช้งานได้ โดยมี 2 กรณี ดังนี้ เข็มเกจ์ชี้ไปทางซ้าย หรือ Recharge แสดงว่า ถังมีแรงดันต่ำ หากต้องการใช้งานควรไปเติมแก๊สและเช็กแรงดันอีกครั้งเข็มเกจ์ชี้ไปทางขวา หรือ Overcharge แสดงว่า ถังมีแรงดันสูงผิดปกติ หากเจอถังดับเพลิงที่มีสภาพเช่นนี้ ควรรีบนำไปตรวจสอบโดยเร็ว เพราะเสี่ยงต่อการระเบิดอย่างมาก2) ตรวจ สายฉีด หัวฉีดตัวสายควรอยู่ในสภาพที่แข็งแรง ไม่มีรอยแตก ฉีก หรือขาด มิเช่นนั้นแล้วสารเคมีอาจเกิดการรั่วซึมออกมาเมื่อใช้งานถัง ส่วนหัวฉีดควรตรวจสอบให้อยู่ในสภาพสะอาดเสมอ ไม่มีการอุดตันของฝุ่นหรือแมลงบริเวณหัวฉีด3) ตรวจ สภาพบรรจุของถังดับเพลิงตรวจสอบสภาพภายนอก: ตรวจสอบว่าถังดับเพลิงไม่มีรอยแตกหรือชำรุดที่อาจทำให้เกิดการรั่วไหลหรือสูญเสีอิ เ ความประสิทธิภาพในการดับเพลิงตรวจสอบว่าส่วนต่าง ๆ ของถังดับเพลิงอยู่ในสภาพที่แข็งแรงและไม่มีการขาดหรือชำรุด4) ตรวจสอบ คันบีบควรอยู่ในสภาพที่สมบูรณ์ ไม่หัก ไม่งอ ไม่ชำรุด ไม่เช่นนั้นแล้วจะไม่สามารถใช้งานถังดับเพลิงได้เลย เพราะคันบีบเป็นอุปกรณ์สำหรับกด เพื่อนำสารเคมีภายในตัวถังออกมาใช้ดับไฟ5) สลักถังดับเพลิงและซีลล็อก สังเกตว่าสลักล็อกและซีลยังถูกล็อกอยู่ที่ตัวคันบีบ หากยังอยู่ในสภาพดี ไม่ฉีกขาด แสดงว่าถังยังไม่เคยถูกเปิดใช้มาก่อน และมีสารเคมีบรรจุไว้ภายใน พร้อมใช้งานได้ทันที6) อายุการใช้งานถังดับเพลิงตรวจสอบว่าถังดับเพลิงยังไม่หมดอายุการใช้งานตามระยะเวลาที่กำหนด ซึ่งสามารถพบได้ในป้ายสัญญาณหรือป้ายประกาศบนถังดับเพลิงถังดับเพลิงสีแดง ผงเคมีแห้ง 3-5 ปี ถังดับเพลิงสีเขียว สีอื่นๆ สารสะอาด และเคมีน้ำ 8-10 ปีถ้าไฟไหม้ หรือกระทบกระเทือนอย่างรุนแรง ให้ส่งไปตรวจสอบและบรรจุใหม่ถังดับเพลิงชนิดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (Co2)ถังดับเพลิงชนิดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (Co2) หรือถังดับเพลิง Co2 ซึ่งดับไฟได้ 2 ประเภท ได้แก่ เพลิง class B และ C เมื่อฉีดใช้งานก๊าซที่ฉีดออกมาจะเป็นไอเย็นจัดคล้ายน้ำแข็งแห้ง ลดความร้อนของไฟได้ ไม่ทิ้งคราบ สกปรกเหมาะสำหรับการใช้งาน ในห้องเครื่องจักร Line การผลิต อุตสาหกรรมอาหารถังดับเพลิงชนิดคาร์บอนไม่มีเกจความดันข้อควรระวังในการใช้งานถังดับเพลิง Co2การใช้ถังดับเพลิงCo2 ซึ่งขึ้นชื่อว่าเป็นสารเคมี ถึงอย่างไรก็ยังมีอันตรายหากคุณใช้งานอย่างไม่ระมัดระวัง ข้อควรระวังที่คุณควรรู้จะมีอะไรบ้าง ตามไปชมกันเลย1.ควรวางไว้ในที่ที่มีอุณหภูมิไม่สูงมาก แสงแดดส่องเข้าไม่ถึง เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดความร้อนที่ไปกระตุ้น   ก๊าซCo2 อาจเกิดอันตรายได้2.ไม่ควรจับปลายหัวฉีดก๊าซ Co2 ขณะใช้งานและ หลังใช้งานใหม่ๆ3.ฟองหิมะของสาร Co2 เป็นอันตรายต่อผิวหนัง ทำให้ผิวหนังพองได้จากอุณหภูมิของสารเคมีที่เย็นจัด4.ห้ามให้ก๊าซ Co2 เข้าตา และจมูก เพราะเป็นอันตรายต่อเยื่อบุตา และเยื่อบุโพรงจมูก อาจทำให้เกิดตาอักเสบถึง และมีปัญหาเกี่ยวกับระบบหายใจได้5.อย่าใช้ถังดับเพลิง Co2 ดับไฟที่เกิดกับน้ำมัน หรือจาระบี เพราะอาจเกิดการระเบิดได้

10วิธีปฏิบัติตัวเวลาเมื่อเจอเหตุเพลิงไหม้1.  ตั้งสติ ไม่ตื่นตระหนก2. ดึง/กดสัญญานเตือนไฟ3. โทรเเจ้ง 199 มาควบคุมเพลิง4. ใช้ถังดับเพลิงควบคุมในเบื้องต้น5. หาผ้าชุบน้ำปิดจมูกเเละปิดปาก6. อย่าพึ่งเปิดประตูให้ใช้มือสัมผัสลูกบิดประตูหากร้อนไม่ควรออกไป7. หมอบคลานต่ำหรือย่อตัวใกล้กับระดับพื้น8. ห้ามใช้ลิฟต์ให้ใช้บันไดหนีไฟออกจากอาคารเเทน9. ถ้าไฟลุกลามติดเสื้อผ้าให้หรีบถอดเสื้อผ้าหรือใช้วิธีนอนราบกับพื้น10.ไม่หนีไปอยู่ในห้องน้ำเเละไม่ขึ้นชั้นบนหรือดาดฟ้ายกเว้นหนีลงชั้นล่าไม่ได้

รู้หรือไม่!?ใช้ถังดับเพลิงถูกประเภทช่วยลดการสูญเสียจากเหตุเพลิงไหม้ปัจจัยการเกิดของไฟ     หมายถึง ไฟเกิดจากการรวมตัวขององค์ประกอบ 3 ประการ ที่รวมตัวกันจนได้สัดส่วน1.เชื้อเพลิง (FUEL) คือ สิ่งที่ติดไฟและลุกไหม้ได้2.ความร้อน (HEAT) คือ ความร้อนที่เหมาะสมและ เพียงพอ สามารถทำอุณหภูมิสูงจนทำให้สารเชื้อเพลิงจุดติดไฟเช่น สะเก็ดไฟ ลูกไฟจากการเชื่อม เครื่องจักรร้อน ไฟฟ้าช็อต เปลวไฟ บุหรี่ ฟ้าผ่า ฯลฯ3.อากาศ (OXYGEN) ในบรรยากาศทั่วไปมีออกซิเจน ประมาณ 21 % อยู่แล้ว ซึ่งสามารถทำให้ช่วยติดไฟได้ประเภทที่เกิดจากเพลิงไหม้1.ประเภท A คือ เพลิงที่ไหม้ที่เกิดจากเชื้อเพลิงของแข็ง เช่น ไม้ ผ้า กระดาษ ปอ นุ่น ยาง พลาสติก2.ประเภท B คือ เพลิงที่ไหม้ในของเหลวติดไฟและก๊าซติดไฟ เช่น น้ำมัน ก๊าซหุงต้ม จาระบี3.ประเภท C คือ เพลิงที่ไหม้จากอุปกร์ไฟฟ้า ที่มีกระแสไฟฟ้าไหลอยู่ เช่น ไฟฟ้าลัดวงจร4.ประเภท D คือ ประเภทวัตถุของแข็งหรือโลหะไวไฟ เช่น แมกนีเซียม ไตตาเนียม สำหรับแมกนีเซียมห้ามใช้น้ำดับเด็ดขาด ต้องใช้เกลือแกงหรือทราย5.ประเภท K คือ เพลิงไหม้ที่เกิดจากน้ำมันที่ใช้ประกอบอาหาร ไขมันสัตว์ประเภทของถังดับเพลิง1.ชนิดผงเคมีแห้ง (Dry Chemical) สามารถดับไฟได้เกือบทุกประเภท A B C ยกเว้น CLASS Kราคาถูก หาซื้อง่าย แต่มีข้อเสียคือเมื่อฉีดออกมาจะฟุ้งกระจาย และเมื่อเราทำการฉีดแล้ว จะฉีดจนหมดหรือไม่หมดถัง แรงดันจะตก ไม่สามารถใช้งานได้อีกต้องส่งอัดบรรจุใหม่ทันที2.ชนิดน้ำยาเหลวระเหย สามารถดับไฟได้เกือบทุกประเภท A B C ยกเว้น CLASS K ราคาถูกกว่าฮาโรตรอน หาซื้อง่ายเมื่อฉีดใช้งานจะไม่ทิ้งคราบสกปรก ไม่ทำลายอุปกรณ์ไฟฟ้าเสียหาย และไม่ทำให้สกปรกในบริเวณ ที่ใช้งาน ถังสีเขียวเหมาะกับ พื้นที่ที่เน้นความสะอาด เช่นอาคาร สำนักงาน โรงพยาบาล ห้องคอมพิวเตอร์ เป็นต้น*สำหรับใช้ดับไฟภายใน*3.ชนิดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) สารเคมีภายในบรรจุก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ก๊าซที่ฉีดออกมาจะเป็นไอเย็นจัด คล้ายน้ำแข็งแห้ง ลดความร้อนของไฟได้ ไม่ทิ้งคราบสกปรก สามารถดับไฟได้ประเภท B C เหมาะสำหรับการใช้งานในห้องเครื่องจักร Line การผลิต อุตสาหกรรมอาหาร ถังสีแดง ปลายกระบอกฉีดจะใหญ่เป็นพิเศษ4.ชนิดโฟม สารเคมีภายในบรรจุโฟม เมื่อฉีดออกมาจะเป็นฟองโฟมคลุมผิวเชื้อเพลิงที่ลุกไหม้ จึงสามารถดับไฟได้ประเภท A B แต่ไม่สามารถนำไปดับไฟประเภท C ได้เพราะเป็นสื่อนำไฟฟ้า เหมาะสำหรับภาคอุตสาหกรรม ดับเชื้อเพลิงประเภททินเนอร์และสารระเหยติดไฟ ถังแสตนเลส5.ชนิดสูตรเคมีน้ำ เป็นสารทดแทนสารฮาล่อน 1211 ได้ เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม (Non-CFC) ดับไฟClass A B C และ K ได้ และ 10A40B สำหรับขนาด 15ปอนด์ โดยสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (TISTR) ไม่บดบังทัศนวิสัยขณะฉีดใช้งาน เนื่องจากไม่เป็นฝุ่นละออง ปลอดภัยสำหรับฉีเใช้งานกับอุปกรณ์ไฟฟ้า และอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ ผ่านการทดสอบและรับรองประสิทธิภาพในการดับเพลิง Fire Rating 10A20B สำหรับขนาด 10ปอนด์วิธีการใช้ถังดับเพลิง1.เข้าไปทางเหนือลมโดยห่างจากฐานของไฟประมาณ 2 - 3 เมตร สามารถดับเพลิงได้ทั้งไฟชนิด A , B , C และ K ระดับความาสามารถในการดับเพลิงสูง2.ดึงสลักหรือลวดที่รั้งวาล์วออก3.ยกหัวฉีดปากกลวยชี้ไปที่ฐานของไฟ ( ทำมุมประมาณ 45 องศา )4.บีบไกเพื่อเปิดวาล์วให้ก๊าซพุ่งออกมา5.ให้ฉีดไปตามทางยาว และกราดหัวฉีดไปช้า ๆ6.ดับให้สนิทจนแน่ใจแล้ว จึงฉีดต่อไปข้างหน้าในกรณีที่เกิดเพลิงไหม้วางอยู่ในระดับต่างกัน ให้ฉีดจากข้างล่างไปหาข้างบน และถ้าน้ำมันรั่วไหลให้ฉีดจากปลายทางที่รั่วไหลไปยังจุดที่รั่วไหล และเหตุเพลิงไหม้ที่เกิดจากอุปกรณ์ไฟฟ้า ที่มีกระแสไฟฟ้าไหลอยู่ ต้องรีบตัดกระแสไฟฟ้าก่อน เพื่อป้องกันมิให้เกิดการลุกไหม้ขึ้นมาอีกได้

ผู้เฝ้าระวังไฟ Fire watch man          ผู้เฝ้าระวังไฟ หรือ Fire Watch Man นับมีความสำคัญและจำเป็นในกิจกรรมการดำเนินการในด้านต่างๆ เช่น กิจกรรมงานที่ทำให้เกิดประกายไฟ และเสี่ยงในการเกิดอัคคีภัยในกิจกรรมดังกล่าว และกิจกรรมต่างๆ ในกลุ่มงาน Oil and Gas และทั่วไป ซึ่งผู้เฝ้าระวังไฟ ก็ถือได้ว่ามีบทบาทสำคัญอย่างมาก ที่จะช่วยป้องกันอุบัติที่จะเกิดขึ้นจากกิจกรรมดังกล่าว ในด้านความรับผิดชอบดังกล่าวเช่น การตรวจวัดแก็สบริเวณทำงานและขณะทำงาน หรือการเฝ้าระวังลูกไฟ ขณะมีการเชื่อมและเจียร แม้กระทั้งเมื่อเกิดเหตุ ผู้เฝ้าระวังไฟก็จะสามารถปฏิบัติตนได้อย่างถูกต้องและรวดเร็ว ช่วยป้องกันและลดความเสียหายที่จะเกิดขึ้นผู้เฝ้าระวังไฟคืออะไร          ผู้เฝ้าระวังไฟ คือ ผู้ตรวจสอบสถานที่ทํางานที่ก่อให้เกิดประกายไฟ เพื่อให้แน่ใจว่าสภาพการทํางานจะไม่เปลี่นแปลงปลอดภัยหากไกลจากวัสดุที่ติดไฟได้ในพื้นที่นั้นๆ กรณีที่วัสดุที่ติดไฟประเภทต่างๆบริเวณเหล่านั้นไม่สามารถเคลื่อนย้ายออกได้ ผู้เฝ้าระวังไฟจะต้องมีการป้องกันหรือปกคลุมด้วยวิธีการหรือเทคนิคต่างๆได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ผู้เฝ้าระวังยังต้องมีการฝึกอบรมหลักสูตรผู้เฝ้าระวังไฟ  เป็นผู้ที่ได้รับมอบหมายหน้าที่เพื่อลดความเสี่ยงจากอัคคีภัยและความเสียหายที่อาจเกิดจากงานที่ทำให้เกิดความร้อนหรือประกายไฟ หากมีเพลิงไหม้เกิดขึ้นพวกเขาจะดําเนินการตามเทคนิคที่ได้ฝึกอบรมมาอย่างเหมาะสมเพื่อปกป้องคนงานและทรัพย์สินทั้งหมดของนายจ้างหรือลูกค้า          ปัจจุบันการทำงานในลักษณะเหล่านี้หากกิจการเป็นผู้รับเหมาก่อนที่จะเข้าไปประมูลงานในโรงงานอุตสาหกรรมที่ทาง จป. ของโรงงานนั้นๆให้ความสำคัญด้านความปลอดภัยเช่น ปตท. SCG กลุ่มคนที่ทำงานเกี่ยวกับความร้อนและประกายไฟจะต้องผ่านการอบรม ผู้เฝ้าระวังไฟก่อน ถึงจะสามารถทำงานได้เพื่อให้แน่ใจว่าผู้รับเหมาทุกคนที่เข้าไปในโรงงานของลูกค้าจะเกิดความปลอดภัยตลอดการปฏิบัติงานผู้เฝ้าระวังมีความจําเป็นเมื่อมีการเชื่อม ตัด เจียร เจาะ ขุด หรืองานที่ทำให้เกิดความร้อนและประกายไฟ ที่ปฏิบัติงานในสถานที่ที่อาจเกิดไฟไหม้ตั้งแต่เล็กน้อยเป็นต้นไป หรือ มีสภาพใด ๆ ต่อไปนี้      – วัสดุที่ติดไฟได้ง่าย ในการก่อสร้างหรือสิ่งปลูกสร้างใกล้กับจุดปฏิบัติงานที่ใกล้กว่า 35 ฟุต (11 เมตร)     – สารที่ติดไฟได้ ไกลมากกว่า 35 ฟุต (11 เมตร) แต่จะติดไฟได้ง่ายโดยประกายไฟ     – ผนังหรือพื้นช่องเปดภายในรัศมี 35 ฟุต (10.7 เมตร) ที่มีวัสดุที่ติดไฟได้ในพื้นที่ใกล้เคียงรวมทั้งช่องว่างที่ซ่อนอยู่ในผนังหรือพื้น     – วัสดุที่ติดไฟได้อยู่ติดกับด้านตรงข้ามของฉากกั้นโลหะ ผนัง เพดานหรือหลังคา และมีแนวโน้มที่จะถูกจุดประกายด้วยการนําหรือรังสีหน้าที่ความรับผิดชอบของผู้เฝ้าระวังไฟ มีดังนี้     – ได้รับการอบรมเพื่อให้เข้าใจอันตรายที่แท้จริงของสถานที่ทํางานและงาน Hot Work      – มั่นใจว่ารักษาสภาพการที่ปลอดภัยในระหว่างที่ดําเนินงาน Hot Work     – ได้รับอนุญาตให้หยุดการทํางานถ้ามีสภาพที่ไม่ปลอดภัย     – มีอุปกรณ์ดับเพลิงที่พร้อมใช้งานได้และได้รับการอบรมการใช้งานอุปกรณ์นั้น ๆ     – ทําความคุ้นเคยกับสถานที่และวิธีปฏิบัติเมื่อได้ยินเสียงสัญญาณเมื่อเกิดเหตุเพลิงไหม้     – คอยเฝ้าระวังการเกิดเพลิงไหม้ในพื้นที่ทั้งหมดของงาน Hot Work     – พยายามดับเพลิงภายใต้ประสิทธิภาพของอุปกรณ์ดับเพลิงนั้น ๆ     – มีวิธีการสื่อสารกับแต่ละส่วนงานและการติดต่อผู้รับผิดชอบในกรณีเหตุฉุกเฉิน     – กดสัญญาณแจ้งเหตุเพลิงไหม้ทันที ถ้าเพลิงลุกไหม้จนเกินความสามารถของอุปกรณ์ดับเพลิง     – ต้องมีวิธีการในการอพยพออกจากอาคาร (เช่นแตรหรือดึงเพื่อเปิดใช้งานสัญญาณเตือนไฟไหม้อาคาร)     – ปฏิบัติหน้าที่อื่นเท่าที่จําเป็น แต่ต้องไม่ละทิ้งในขณะที่ทําหน้าที่เฝ้าระวัง